Гісторыя акадэміі

Гісторыя ўстановы адукацыі “Віцебская ордэна “Знак Пашаны” дзяржаўная акадэмія ветэрынарнай медыцыны”

На Усебеларускім з’ездзе ветэрынарных урачоў 27 чэрвеня 1924 года была ўнесена прапанова аб арганізацыі ў Віцебску ветэрынарнага інстытута. ЦК Кампартыі Беларусіі адобрыў гэтую прыпанову, і 6 жніўня 1924 года на пасяджэнні САЎНАРКАМА БССР абмяркоўваліся пытанні арганізацыі інстытута. Пры падтрымцы Цэнтральнага ўпраўлення ветэрынарыі Наркамзема РСФСР 4 лістапада 1924 года была прынята пастанова Прэзідыума ЦВК БССР аб адкрыцці Віцебскага ветэрынарнага інстытута (ВВІ).

Віцебскі ветэрынарны інстытут быў заснаваны на базе сельскагаспадарчага тэхнікума, арганізаванага ў 1921 годзе па пастанове Саўнаркама РСФСР за подпісам У.І. Леніна. Тэхнікум размяшчаўся ў будынку былога Сялянскага банка (зараз галоўны корпус акадэміі).

Урачыстае адкрыццё ВНУ адбылося 8 лістапада 1924 года. Калектыў выкладчыкаў і студэнтаў з нагоды адкрыцця інстытута звярнуўся з хадайніцтвам у Наркамзем і ЦВК БССР аб прысваенні інстытуту імя Кастрычніцкай рэвалюцыі, і 6 снежня 1924 года гэты запыт быў задаволены.

Заняткі ў інстытуце пачаліся 24 лістапада 1924 года са 100 студэнтамі і 11 выкладчыкамі. Вялікую ролю ў станаўленні ветэрынарнай адукацыі, арганізацыі навучальна-выхаваўчага працэсу і развіцця матэрыяльна-тэхнічнай базы ВНУ адыгралі яе рэктары.

Першым рэктарам Віцебскага ветэрынарнага інстытута з моманту арганізацыі (1924 год) да 1928 года быў прафесар Яўген Філіпавіч Алонаў (1875 – 1929 гды), які працаваў да гэтага загадчыкам Віцебскага губернскага аддзела, а ў пачатку 1924 года быў назначаны начальнікам Ветэрынарнага ўпраўлення Наркамзема БССР.

У 1925–1926 гады намаганнямі Алонава Я.Ф. пры інстытуце ўпершыню былі арганізаваны паўторныя курсы для ветэрынарных фельчараў. У 1926 годзе з гэтай мэтай быў створаны вячэрні рабфак на 60 чалавек. У 1927 годзе пры ветінстытуце быў адкрыты тыднёвы рабочы ўніверсітэт, рэктарам якога быў выбраны Я. Ф. Алонаў.

У 1928 годзе адбыўся ўрачысты выпуск маладых ветэрынарных урачоў. Гэта былі першыя айчынныя ветэрынарныя кадры. У 1934 годзе ў інстытуце ўжо было 882 студэнты.

Згодна з загадам у снежні 1928 годзе рэктарам Беларускага дзяржаўнага ветэрынарнага інстытута быў назначаны Аляксандр Мікалаевіч Антанікоўскі. Ён працаваў на гэтай пасадзе да лістапада 1931 года. Выкладаў курс палітычнай эканоміі.

У лістападзе 1931 года да абавязкаў дырэктара ветэрынарнага інстытута прыступіў Іван Васільевіч Увараў.

Пасля аб’яднання Віцебскага ветэрынарнага інстытута і Беларускага дзяржаўнага інстытута свінагадоўлі (г. Магілёў) у 1933 годзе ў Віцебскім ветэрынарным інстытуце створаны другі факультэт – заатэхнічны. Першы набор студэнтаў для навучання на дзённым (очном) аддзяленні складаўся з 30 чалавек. Першапачаткова ў склад заатэхнічнага факультэта ўваходзілі тры кафедры: кармлення сельскагаспадарчых жывёл, прыватнай жывёлагадоўлі, эканоміі і арганізацыі сельскагаспадарчай вытворчасці. У гэтым жа годзе Віцебскі ветэрынарны інстытут быў перайменаваны ў Віцебскі ветэрынарна-заатэхнічны інстытут.

З 1933 па 1936 год Віцебскі ветэрынарна-заатэхнічны інстытут узначаліў Міхаіл Іосіфавіч Эрдман. Інстытут хутка развіваўся. У 1934 годзе Пастановай НКЗ БССР інстытуту ў якасці навучальна-вопытнай гаспадаркі быў перададзены саўгас “Падбярэззе”, які ўваходзіў у сістэму рэспубліканскага садова-агародніцкага трэста. Жывёлагадоўля была прадстаўлена фермай Журжава з племяннымі жарабцамі і быкамі.

У пачатку 30-х гадоў пры ветэрынарным факультэце існавалі курсы па падрыхтоўцы санітараў, дэзінфектараў, прышчэпчыкаў, кастратараў. г. зн. дапаможнага ветэрынарнага персаналу (больш за 500 чалавек), а для саўгасаў былі арганізаваны 6-месячныя курсы для падрыхтоўкі 200–220 ветэрынарных тэхнікаў вузкай спецыялізацыі. Да 1936 года з іх дапамогай павысілі кваліфікацыю больш за 330 ветфельчараў.

З 1924 года. літаральна адразу ж пасля адкрыцця Віцебскага ветэрынарнага інстытута, пачалі выдавацца часопісы, першыя дапаможнікі, даведнікі, манаграфіі практычна па ўсіх актуальных праблемах ветэрынарыі і жывёлагадоўлі.

З 1 студзеня 1936 года дырэктарам Віцебскага ветэрынарнага інстытута быў назначаны Канстанцін Пятровіч Баздыраў. Вызвалены ад абавязкаў у 1937 годзе.

Са жніўня 1937 па 1941 год дырэктарам Віцебскага ветэрынарнага інстытута працаваў Рыгор Якаўлевіч Белкін. З года ў год расла колькасць студэнтаў (набор 100–120 чалавек). Інстытут хутка развіваўся за кошт будаўніцтва інтэрнатаў і вучэбных будынкаў. Да 1940 года былі ўведзены ў эксплуатацыю хірургічны, тэрапеўтычны, інфекцыйны карпусы, абсталяваны хірургічная, тэрапеўтычная, акушэрская, інфекцыйная і інвазійная клінікі, рэнтген-кабінет, створаны навучальныя музеі – заалагічны, анатамічны, паталагаанатамічны, гельмінталагічны і інш.  Напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны ветэрынарны інстытут быў добра вядомы ў Савецкім Саюзе сваімі традыцыямі і навуковымі школамі. ён быў укамплектаваны высокакваліфікаванымі прафесарамі, дацэнтамі, асістэнтамі, меў добра аснашчаныя клінікі, музеі, кафедры, вучэбныя кабінеты, лабараторыі і классы.

Напад фашысцкай Германіі на Савецкі Саюз прыпыніў працу інстытута.

У 1944 годзе Міністэрства саўгасаў назначыла дырэктарам ветінстытута Уладзіміра Філіпавіча Лемеша. Гэтую пасаду ён займаў да 1968 года.

З уласцівай яму энергіяй і настойлівасцю Уладзімір Філіпавіч узяўся за аднаўленне інстытута.

Да пачатку 50-х гадоў па многіх паказчыках інстытут пераўзышоў даваенны ўзровень. Тут ужо працавалі 12 прафесараў і дактароў навук, больш за 30 дацэнтаў і кандыдатаў навук. Пабудаваны спартыўны корпус, сталовая, інтэрнат для студэнтаў на 100 чалавек, жылы дом на 50 кватэр, вучэбная кузня, віварыум і шэраг іншых аб’ектаў.

У 1950 годзе быў адноўлены заатэхнічны факультэт.

Па ініцыятыве У. Ф. Лемеша ў 1959 годзе адкрыты факультэт завочнага навучання. Ён складаўся з двух аддзяленняў: ветэрынарнага і заатэхнічнага. Першыя дыпломы 48 ветурачам і 23 вучоным-заатэхнікам былі ўручаны ў 1965 годзе.

У 1960 годзе ў інстытуце адкрыта аспірантура, пачаў працаваць савет па абароне дысертацый.

У кастрычніку 1963 года быў адкрыты факультэт грамадскіх прафесій (зараз давузаўскай падрыхтоўкі, сумежных і грамадскіх прафесій). Першы выпуск на факультэце адбыўся ў 1965 годзе – 72 выпускнікі адначасова з дыпломамі ветэрынарных урачоў і зоаінжынераў атрымалі пасведчанні аб атрыманні імі грамадскай прафесіі. Яны неслі дзяржаўную ідэалогію, культуру ў масы.

У 1966 годзе пачаў працаваць факультэт павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў. Першымі слухачамі сталі кіраўнікі калгасаў і саўгасаў.

У 1968 годзе калектыў Віцебскага ветэрынарнага інстытута ўзначаліў доктар ветэрынарных навук, прафесар Міхаіл Сцяпанавіч Жакаў. Ветэрынарны інстытут пад кіраўніцтвам М.С. Жакава ператварыўся ў буйны вучэбна-навуковы цэнтр Беларускай рэспублікі, шырока вядомы і аўтарытэтны далёка за яе межамі.

Да пачатку 90-х гадоў на многіх кафедрах сфарміраваліся навуковыя школы і напрамкі.

У 1970 годзе было створана падрыхтоўчае аддзяленне.

У 1971 годзе савету інстытута прадастаўлена права прымаць да абароны доктарскія дысертацыі.

У 1973 годзе заатэхнічны факультэт быў перайменаваны ў зоаінжынерны. Гэта выклікала ўвядзенне новых дысцыплін, павелічэнне аб’ёмаў гадзін па дысцыплінах, якія вывучаліся ва ўстанове.

Віцебская ордэна “Знак Пашаны” дзяржаўная акадэмія ветэрынарнай медыцыны ўтворана шляхам рэарганізацыі ў 1994 годзе Віцебскага ветэрынарнага інстытута, а ў 1995 годзе рэктарам быў назначаны доктар ветэрынарных навук, прафесар, член-карэспандэнт Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь Анатоль Філімонавіч Магіленка.

Сярэдзіна 90-х гадоў – гэта складаны час перабудовы ва ўмовах станаўлення незалежнай дзяржавы. У акадэміі пачынаецца пошук новых навучальна-метадалагічных тэхналогій, якія дазваляюць весці падрыхтоўку ўрачоў ветэрынарнай медыцыны, што адказваюць па ўзроўні прафесіяналізму патрабаванням рыначнай эканомікі, новым сацыяльна-эканамічным умовам у Рэспубліцы Беларусь.

З 1996 года адкрыта спецыялізацыя па племянной справе на зоаінжынерным факультэце.

Дзве спецыялізацыі ўведзены на ветэрынарным факультэце: па ветэрынарна-санітарнай экспертызе і па таксікалогіі, а ў 1997 годзе – па ветэрынарнай бактэрыялогіі. Тады ж створана кафедра хвароб дробных жывёл. У 1998 годзе на базе факультэта грамадскіх прафесій створаны факультэт давузаўскай падрыхтоўкі, грамадскіх і сумежных прафесій.

Акадэмія працягвала развівацца. І праз 10 год, у 2008 годзе, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка назваў яе “жамчужынай аграрнай адукацыі”.

У пачатку 1998 г. акадэмію ўзначаліў доктар ветэрынарных навук, прафесар Антон Іванавіч Ятусевіч. Пад яго кіраўніцтвам вучэбна-выхаваўчы працэс арыентаваны на выкарыстанне самых новых адукацыйных тэхналогій, актыўных і праблемных яго форм. Гэта заўважна і пазітыўна адлюстравалася на кваліфікацыйных характарыстыках выпускнікоў – урачоў ветэрынарнай медыцыны і зоаінжынераў, якія здольны працаваць у сістэме аграпрамысловага комплексу ў сучасных умовах. Якасная падрыхтоўка спецыялістаў пацвярджаецца вынікамі рэспубліканскіх і міжнародных студэнцкіх алімпіяд.

З 2002 года ў склад акадэміі ўключаны Лужаснянскі аграрны каледж, дзе рыхтуюць ветфельчараў, заатэхнікаў і аграномаў, што спрыяе павышэнню ўзроўню сярэдняй спецыяльнай адукацыі. У 2003 годзе адкрыты філіял акадэміі на базе УА “Рэчыцкі дзяржаўны аграрны каледж”, а ў 2006 годзе – філіял на базе УА “Пінскі дзяржаўны аграрна-тэхналагічны каледж”.

У 2005 годзе створана зоаветэрынарная асацыяцыя “Аграрная адукацыя, навука і вытворчасць”, якая ўключае нашу акадэмію і 11 сярэдніх спецыяльных устаноў аграрнага профілю. Інтэграцыя сярэдняй і вышэйнай адукацыі ўжо сёння дае свае станоўчыя вынікі, ствараючы магчымасць плённа выкарыстоўваць у навучальным працэсе ССНУ вучэбную базу і навуковы патэнцыял акадэміі.

З 20 снежня 2016 года – рэктар установы адукацыі “Віцебская ордэна “Знак Пашаны” дзяржаўная акадэмія ветэрынарнай медыцыны” Мікалай Іванавіч Гаўрычэнка.